Kan een school voor speciaal onderwijs een kind schorsen of van school sturen?

Scholen die speciaal onderwijs en praktijkonderwijs aanbieden, hebben de bevoegdheid om jouw kind te schorsen of van school te sturen. Deze maatregel kan bijvoorbeeld worden genomen als jouw kind zich ernstig heeft misdragen. Als de school besluit tot uitschrijving, moet er echter wel een andere school zijn die bereid is jouw kind toe te laten.

Schorsing: schoolbeslissing

Wanneer de school besluit om jouw kind te schorsen, zal jouw kind tijdelijk de toegang tot de school of bepaalde lessen worden ontzegd. Het schoolbestuur heeft de autonomie om te bepalen wanneer een schorsing wordt toegepast. Er zijn geen specifieke wettelijke voorschriften op dit gebied. Veel scholen hebben echter wel een protocol of reglement voor beloningen en straffen, dat je kunt raadplegen in de schoolgids.

Een school voor voortgezet speciaal onderwijs mag een leerling maximaal één week schorsen. De school moet schriftelijk motiveren waarom deze schorsing wordt opgelegd. Als de schorsing langer dan één dag duurt, is de school verplicht dit te melden bij de Onderwijsinspectie.

Bezwaar tegen schorsing

Als je van mening bent dat de school ten onrechte tot schorsing heeft besloten, heb je het recht om bezwaar aan te tekenen. De procedures zijn als volgt:

Openbare school

Bij een openbare school kun je bezwaar maken tegen de schorsing bij het schoolbestuur. Als het schoolbestuur je bezwaar afwijst, kun je naar de bestuursrechter stappen.

Bijzondere school

Bij een bijzondere school (bijvoorbeeld rooms-katholiek, protestants-christelijk, islamitisch) kun je de zaak voorleggen aan de civiele rechter.

Daarnaast kun je ook een klacht indienen over de schorsing. Informatie over de klachtenregeling van de school van jouw kind vind je in de schoolgids.

Uitschrijving van school

Een leerling mag alleen van school worden gestuurd als er een passende alternatieve plek is gevonden. Dit geldt niet voor leerlingen die op een instelling zitten voor cluster 1 of 2 (leerlingen met visuele of auditieve beperkingen). In deze gevallen mag de school een leerling pas verwijderen nadat gedurende 8 weken tevergeefs is gezocht naar een geschikte plek op een andere school.

Bezwaar maken tegen uitschrijving

Als de school besluit jouw kind uit te schrijven, kun je contact opnemen met een onderwijsconsulent. Als er geen oplossing wordt bereikt, kun je schriftelijk bezwaar maken bij het schoolbestuur. Dit moet binnen 6 weken na ontvangst van het besluit gebeuren. Het schoolbestuur zal binnen 4 weken een beslissing nemen over jouw bezwaar.

Als het schoolbestuur vasthoudt aan de beslissing, kun je een oordeel vragen aan de landelijke geschillencommissie passend onderwijs. Als de school haar besluit handhaaft, kun je de zaak voorleggen aan de rechter. Voor openbare scholen is dit de bestuursrechter, terwijl je bij een bijzondere school naar de civiele rechter kunt stappen.

Welke richtingen kan je volgen in het voortgezet speciaal onderwijs?

In het voortgezet speciaal onderwijs (vso) zijn er drie richtingen die uitstroomprofielen worden genoemd. Deze profielen worden opgesteld door vso-scholen en sluiten aan bij de toekomstplannen van elke individuele leerling. Hierdoor wordt het onderwijs afgestemd op de beoogde uitstroombestemming. Binnen elk profiel zijn er specifieke doelen die nagestreefd worden.

Vervolgonderwijs uitstroomprofiel

Het uitstroomprofiel vervolgonderwijs is bedoeld voor leerlingen die naar verwachting in staat zijn om een diploma te behalen. Dit profiel bereidt hen voor op het behalen van een diploma in het vmbo, havo of vwo. Het behalen van dit diploma is essentieel voor verdere vervolgstudies, zoals in het mbo.

Arbeidsmarktgericht uitstroomprofiel

Leerlingen die zich bevinden in het uitstroomprofiel arbeidsmarktgericht worden voorbereid op een toekomstige baan binnen de (beschermde) arbeidsmarkt. Dit profiel is van toepassing op leerlingen die naar verwachting geen diploma zullen behalen. Tijdens de opleiding ligt de nadruk steeds meer op het ontwikkelen van beroeps- en arbeidsmarktvaardigheden. Een verplichte stage maakt deel uit van dit traject. Na het succesvol afronden van deze opleiding ontvangen alle leerlingen binnen dit profiel een schooldiploma en een overgangsdocument. Deze documenten bevatten informatie over de gevolgde vakken, de stages en de benodigde ondersteuning voor verdere stappen richting de arbeidsmarkt.

Dagbesteding uitstroomprofiel

Het uitstroomprofiel dagbesteding is gericht op leerlingen die zich zullen gaan richten op arbeidsgerelateerde of ontwikkelingsgerichte dagactiviteiten. Dit profiel is vooral bedoeld voor leerlingen met ernstige verstandelijke of meervoudige beperkingen, die niet zelfstandig kunnen werken, zelfs niet binnen aangepaste werkomgevingen.

Het onderwijs binnen dit profiel heeft als doel om de leerlingen zelfredzaam te maken, zowel thuis als binnen mogelijke toekomstige dagbestedingen. De kerndoelen sluiten aan bij die van het speciaal onderwijs voor zeer moeilijk lerende en meervoudig gehandicapte leerlingen.

Na het voltooien van de opleiding ontvangen leerlingen binnen dit profiel een officieel schooldiploma. Hierop zijn de gevolgde vakken en stageplaatsen vermeld. Ook krijgen ze een overgangsdocument mee waarin hun benodigde ondersteuning wordt beschreven. Dit document ondersteunt hen bij hun verdere stappen na het vso.

Hoe lang mag jouw kind speciaal onderwijs volgen?

De minimumleeftijd waarop scholen jouw kind mogen toelaten tot het speciaal onderwijs is 4 jaar. Voor dove of slechthorende kinderen geldt een minimumleeftijd van 3 jaar. Jouw kind moet het voortgezet speciaal onderwijs verlaten uiterlijk wanneer het 20 jaar is. Soms is er echter mogelijkheid tot ontheffing van deze leeftijdsgrens.

Ontheffing van de minimale leeftijd voor speciaal onderwijs

In bepaalde situaties kan de Inspectie van het Onderwijs toestaan dat een school jouw kind op een jongere leeftijd toelaat. Dit gebeurt alleen als dit in het belang van jouw kind is.

Ontheffing van de maximale leeftijd voor speciaal onderwijs

De Onderwijsinspectie kan ook ontheffing verlenen van de maximale leeftijdsgrens. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren zodat een leerling zijn of haar opleiding kan voltooien. Het kan ook zijn omdat langer onderwijs de leerling betere kansen biedt op de arbeidsmarkt. In beide gevallen verleent de inspectie de ontheffing altijd voor maximaal 1 jaar.

Per geval bekijkt de inspectie of een ontheffing mogelijk is.

Aanvragen van ontheffing van de leeftijdsgrens

Je kunt de ontheffing aanvragen bij de school waar je jouw kind wilt inschrijven. Dit kan ook bij de school waar jouw kind al staat ingeschreven. De school zal vervolgens contact opnemen met de Inspectie van het Onderwijs. Meer informatie over de aanvraag kan door de school worden verstrekt.

Hoe werkt praktijkonderwijs?

Praktijkonderwijs valt onder voortgezet onderwijs en heeft als doel om leerlingen zo goed mogelijk voor te bereiden op hun rol in de maatschappij. Elk van de leerlingen volgt een persoonlijk ontwikkelplan waarin leren, werkvaardigheden, zelfredzaamheid, burgerschap en vrijetijdsbesteding centraal staan. Deze opleiding duurt meestal 5 jaar.

Vakken in praktijkonderwijs

Leerlingen in het praktijkonderwijs hebben een speciaal samengesteld pakket van theoretische en praktische vakken. Het exacte vakkenpakket wordt vastgelegd in hun individuele ontwikkelplan, ook wel het Individueel Ontwikkelplan genoemd.

Enkele voorbeelden van vakken zijn:

Nederlands
Rekenen/wiskunde
Engels
Maatschappij en ik
Techniek
Dienstverlening en zorg
Horeca en voeding
Logistiek en verkoop
Groen- en dierverzorging
Culturele kunstzinnige vorming
Ontwikkelingsplan en stage

Het Individueel Ontwikkelplan speelt een belangrijke rol in de leerroute van elke leerling. Hierin staan onder andere de doelen en de sectorkeuze van de leerling vermeld. Ook wordt beschreven uit welke branche-opleidingen de leerling kan kiezen. De school werkt samen met de leerling en de ouders/verzorgers aan dit plan, dat ongeveer 2 tot 3 keer per jaar wordt bijgewerkt.

Leerlingen lopen stages om hen voor te bereiden op werk. Veel praktijkscholen bieden diverse branche-opleidingen aan.

Opzet van praktijkonderwijs

Het praktijkonderwijs richt zich op verschillende aspecten:

Individueel gebaseerd theoretisch onderwijs
Beroepspraktijkvorming, inclusief praktijkleren en begeleide stages
Zelfredzaamheidstraining, met opdrachten zoals boodschappen doen, koken, klusjes in huis en zelfstandig reizen
Persoonlijkheidsontwikkeling, om leerlingen hun sterke punten te laten kennen en hun zelfvertrouwen te vergroten
Training van arbeidsvaardigheden: aanleren van competenties en vaardigheden die essentieel zijn voor succes op de arbeidsmarkt

Van praktijkonderwijs naar werk of mbo

De meeste leerlingen volgen het praktijkonderwijs gedurende 5 jaar. Naast een getuigschrift en/of schooldiploma behalen ze ook diploma’s van de branche-opleidingen die ze volgen.

Na het praktijkonderwijs gaan veel leerlingen aan het werk, terwijl anderen doorstromen naar het middelbaar beroepsonderwijs (mbo).

Hoe kan mijn kind worden toegelaten tot het praktijkonderwijs (pro)?

Om toegang te krijgen tot het praktijkonderwijs heeft jouw kind een toelaatbaarheidsverklaring nodig van het samenwerkingsverband. Binnen dit samenwerkingsverband werken gewone scholen samen met scholen voor speciaal onderwijs.

Aanmelding voor praktijkonderwijs

Als jouw kind meer leert van praktijkervaring dan van theoretische lesstof, en als het waarschijnlijk niet in staat is om een diploma voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) te behalen, dan kan het praktijkonderwijs een geschikte optie zijn.

Jij als ouder meld jouw kind zelf aan bij een praktijkschool. Vervolgens voert de school overleg met jou en jouw kind. Daarna zal de school een toelaatbaarheidsverklaring aanvragen bij het samenwerkingsverband.

Toelaatbaarheidsverklaring voor praktijkonderwijs

Om in aanmerking te komen voor een toelaatbaarheidsverklaring, ondergaat jouw kind een test. Deze test meet het niveau van lezen, spellen, rekenen en begrijpend lezen.

Het praktijkonderwijs hanteert de volgende toelatingscriteria:

Jouw kind heeft een IQ tussen 55 en 80.
Jouw kind heeft een leerachterstand van ten minste drie jaar op twee van de volgende gebieden:
- Inzichtelijk rekenen.
- Begrijpend lezen.
- Technisch lezen.
- Spellen.

Eén van deze gebieden moet inzichtelijk rekenen of begrijpend lezen zijn.

Praktijkonderwijs als onderdeel van passend onderwijs

Zowel leerwegondersteunend onderwijs als praktijkonderwijs maken deel uit van het bredere concept van passend onderwijs.

Hoe krijgt jouw kind passend onderwijs?

Als ouder heb jij de vrijheid om een school te kiezen voor je kind. Dit dien je minstens 10 weken voor het begin van het nieuwe schooljaar te doen. Als je van mening bent dat jouw kind extra ondersteuning nodig heeft, is het belangrijk dit bij de aanmelding door te geven.

Verzekering van een geschikte onderwijsplek

De school waar je jouw kind aanmeldt, heeft de verantwoordelijkheid om jouw kind een geschikte onderwijsplek te bieden. Deze verplichting is vastgelegd in de zorgplicht. In samenwerking met jou onderzoekt de school welke extra ondersteuning jouw kind nodig heeft. Daarna beoordeelt de school of ze deze ondersteuning zelf kunnen bieden. Als dit niet het geval is, kan de school een plek op een andere reguliere of speciale school aanbieden die wel geschikt is.

De school heeft 6 weken de tijd om te beslissen of jouw kind kan worden toegelaten. In bepaalde gevallen kan de school deze termijn met maximaal 4 weken verlengen. Daarom is het van belang dat je jouw kind tijdig schriftelijk aanmeldt (minimaal 10 weken vooraf). Als je dit later doet, is er mogelijk niet genoeg tijd om je kind tijdig te plaatsen.

Zoektocht naar een geschikte onderwijsplek

Kan de school jouw kind niet toelaten? Dan is de school verplicht duidelijk aan te geven waarom dat zo is. De school moet dan in overleg met jou een passende onderwijsplek op een andere school aanbieden.

Daarbij moet rekening worden gehouden met:

De behoeften van jouw kind.
Jouw voorkeuren.
De mogelijkheden van scholen in de regio. Dankzij deze regionale indeling kan jouw kind passend onderwijs krijgen dichtbij huis.

Als de school na 10 weken nog geen besluit heeft genomen over de toelating van jouw kind en jouw kind zit nog niet op een andere school, dan heeft jouw kind recht op een tijdelijke plaatsing op de school waar je jouw kind hebt aangemeld.

Niet eens met de aangeboden onderwijsplek

Ben je het niet eens met de beslissing over de toelating van jouw kind of met de voorgestelde onderwijsplek op een andere school? Probeer dan eerst samen met de school, het samenwerkingsverband of een onderwijsconsulent tot een passende oplossing te komen. Als dit niet lukt, zijn er enkele manieren waarop je bezwaar kunt maken.

Ontwikkelingsplan voor jouw kind

Als jouw kind is toegelaten en extra ondersteuning nodig heeft, zal de school in samenwerking met jou een ontwikkelingsperspectief opstellen. Dit plan omvat:

De aanvullende begeleiding die jouw kind zal krijgen.
Het beoogde eindniveau van jouw kind.
De benodigde extra ondersteuning en zorg.

Als je het niet eens bent met het ontwikkelingsperspectief en je komt er niet uit met de school, kun je het samenwerkingsverband passend onderwijs in jouw regio inschakelen. De school van jouw kind zal je ook informeren welk samenwerkingsverband dit is. Als het probleem niet wordt opgelost, kun je kosteloos een beroep doen op een onderwijsconsulent. Als dit geen oplossing biedt, kun je een uitspraak aanvragen bij de landelijke geschillencommissie passend onderwijs.